بلاگ

آداب مرسوم در دنیای هنر – شماره‌ی ۲

۸ آذر، ۱۴۰۲ سارا یزدانی‌راد

در یادداشت قبلی به صورت خلاصه به اهمیت توجه به مناسبات مرسوم در دنیای هنر اشاره، و به عنوان نقطه‌ی شروع درباره‌ی اهمیت توانایی هنرمند در درست کردن پورتفولیو یا بسته‌ی ترکیبی مرتبط با فعالیت‌های هنری‌اش صحبت کردیم. در این یادداشت‌ها سعی شده هر قسمت به صورت جداگانه قابل مطالعه باشد ولی با توجه به اهمیت مباحث مطرح شده، توصیه‌ی ما این است که پیش از خواندن این یادداشت، به پست قبلی وبلاگ ما که می‌تواند مقدمه‌ای بر این یادداشت باشد مراجعه نمایید.
در این یادداشت سه مورد از مهم‌ترین و البته چالش‌برانگیزترین بخش‌های ارائه‌ی نمونه‌ی آثار را بررسی خواهیم کرد.

تقاضانامه[1]
نوشتن تقاضانامه جزئی جدایی‌ناپذیر از هر فعالیتی است که هنرمند قصد دارد به‌صورت حرفه‌ای پیش گیرد. هر فایلی که هنرمند برای شخص یا مؤسسه‌ای می‌فرستد نیاز به توضیح دارد، و علاوه بر آن، فرصتی است تا هنرمند شناخت خود را از آن فرد یا مؤسسه نمایان سازد. اگر هنرمند قصد اقدام برای شرکت در رزیدنسی یا برگزاری نمایش در گالری و یا تحصیل در دانشگاهی دارد، لازم است با مراجعه به وب‌سایت مؤسسه، اطلاعات خود را در آن مورد افزایش دهد و در صورت امکان، به نکاتی اشاره کند که گویای هم‌فکری او با آن مؤسسه، یا حداقل آشنایی او با دغدغه‌های آن‌ مکان باشد. نوشتن تقاضانامه بسیار شبیه به نوشتن بیانیه یا استیتمنت[2] است با این تفاوت که در این نامه، هنرمند روند کاری خود را در نسبت با مؤسسه به‌اختصار تعریف و توصیف و سپس تقاضای خود را صریح و روشن مطرح می‌کند. بهتر است تقاضانامه در مرحله‌ی آخر نوشته شود و در صورتی که هنرمند قصد دارد فایل را به وسیله‌ی پست الکترونیک ارسال کند، حتما در بدنه‌ی اصلی ایمیل آن را بیاورد. برخی از موسسات ممکن است از هنرمندان بخواهند که تقاضانامه (یا انگیزه‌نامه[3]) خود را نیز در فایل پورتفولیو بگنجانند، یا آن را به صورت جداگانه به صورت فایل ارسال نمایند. حتی در این صورت نیز بهتر است نسخه‌ای مختصر در توضیح فایل‌های ارسالی در متن پست الکترونیک ارسالی نوشته شود.

تصاویر
همانطور که در یادداشت قبلی اشاره شد، اصلی‌ترین و با تاکید بسیار، مهم‌ترین بخش پورتفولیو، تصاویر آثار است. هنرمند می‌بایست ده تا بیست تصویر از بهترین آثارش را که نمودی از سبک و کیفیت کار او هستند انتخاب کند. اگر بافت، نقوش یا حتی ویژگی‌های تکنیکی اهمیتی در دیده‌ شدن کارها دارند توصیه می‌شود یک یا دو تصویر از جزئیات آثار به صفحه اضافه شود. اگر مقیاس اثر مهم است و یا هنرمند قصد نشان‌ دادن اثری مکان‌محور[4]را دارد، تصاویر محیطی[5]از اثر نیز می‌توانند کارساز باشند.
در صفحه‌بندی هر صفحه، تجمیع تصاویر و متن می‌تواند مانع از دیده‌شدن آثار شود. همان‌گونه که در نصب آثار به دیوار وسواس و دقت لازم است، انتخاب و چیدمان درست تصاویر در صفحات پورتفولیو نیز می‌تواند در جلب توجه مخاطب به آثار بسیار تعیین‌کننده باشد. استفاده از واترمارک[6]در تصاویر ضمن این‌که مانع از دیده شدن کامل آثار می‌شود، در قدم اول باعث القای حس بی‌اعتمادی میان موسسه‌ مورد نظر و هنرمند خواهد شد. عرصه‌ی هنر دنیای کوچکی است و مؤسسات حرفه‌ای در این دنیا اعتبار خود را با رازداری و رعایت اصول حرفه‌ای به دست می‌آورند.
مهم است پورتفولیو شامل آثار جدید باشد. بااین‌حال اگر اثری قدیمی نقطه‌ی عطف روند حرفه‌ای هنرمند و یا مبنایی برای بیان یکی از ایده‌های مجموعه‌ی جدیدش است، ارجاع به این اثر در بسته حائز اهمیت خواهد بود. همین‌طور اگر پروسه‌ی کاری در درک روند خلق آثار اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، فرد مجاز است در این بسته نهایتاً از یک تا دو تصویر از آثار تکمیل‌نشده نیز استفاده کند، ولی در بهترین حالت، پورتفولیو می‌بایست شامل آثار تکمیل‌شده و اخیر هر شخص باشد. هدف از ساخت این بسته نشان دادن فعالیت‌های هنرمند است؛ این‌که پنج سال پیش استاد طراحی از پرتره‌ای که او از هم‌کلاسی خود کشیده تعریف کرده برای بیننده اهمیت چندانی ندارد.
هنرمند باید بتواند اندازه و کیفیت عکس‌ها را در صورت نیاز تغییر دهد و بهتر است همواره حداقل دو اندازه از هر تصویر را به‌صورت ویرایش‌شده و آماده داشته باشد:
۱.تصویر با رزولوشن[7]۳۰۰ دی‌پی‌آی[8]و اندازه‌ی حدودی ۲۰ در ۳۰ سانتی‌متر که برای چاپ در کتاب، کاتالوگ و یا سایر موارد مشابه به کار می‌آید.
۲.تصویر با رزولوشن ۷۲ دی‌پی‌آی و اندازه‌ی حدودی ۲۰ در ۳۰ سانتی‌متر که برای ایمیل کردن، استفاده در پورتفولیو و یا بارگذاری در وب‌سایت مناسب است.
هر شخص می‌بایست برای نام‌گذاری فایل تصاویر، از قالبی مشخص شامل اطلاعات اساسی مربوط به هر اثر استفاده کند که برای همه قابل درک است. استفاده از این قالب به مرور زمان سبب صرفه‌جویی در وقت و انرژی هنرمند و دیگران خواهد شد. برخی از این اطلاعات اساسی عبارت‌اند از نام هنرمند، نام اثر، نام مجموعه، مدیوم[9]، اندازه، سال و، در صورت لزوم، تعداد نسخه[10]. در بیان اندازه‌ی اثر همواره (و با تأکید زیاد همواره) به ترتیب اول ارتفاع، بعد عرض، و در صورت نیاز، نهایتاً عمق نوشته می‌شود. نکته‌ی مهم بعدی این است که در توضیح مدیوم، نام دقیق همه‌ی مواد مورد استفاده نوشته شود و عبارت «ترکیب مواد»[11]تا حد امکان به‌کار برده نشود.
بهتر است این اطلاعات به زبان انگلیسی تهیه شود و در صورت امکان نام فارسی اثر و سال خلق آن مطابق با تقویم شمسی در پرانتز بیاید.(نمونه در پیوست)[12]
هنرمند می‌بایست در زمان ارسال درخواست، به راهنمای نام‌گذاری و فرمت درخواستی نیز دقت کند. در مواردی ممکن است نیاز باشد شخص فایل تصاویر را جداگانه در وب‌سایت بارگذاری، یا آن‌ها را ایمیل کند. نادیده گرفتن اصول ساده‌ای که مؤسسه‌ی مورد نظر برای تسهیل روند بررسی آثار تعیین کرده بیش از آن‌که تصویری مستقل از هنرمند ارائه دهد، او را فردی بی‌مسئولیت و بی‌دقت نشان می‌دهد که برای وقت سایرین ارزشی قائل نیست.
اگر هنرمند قصد دارد تصویر آثار را در یک فایل پی­‌دی­‌اف[13]صفحه‌بندی کند، می‌بایست اطلاعات هر تصویر را به صورت واضح، خوانا و درعین‌حال به شکلی که مانع از دیده‌شدن اثر نشود در کنار تصویر بنویسد. هیئت‌­های بررسی در اغلب فراخوان‌ها گروه‌های بسیار کوچکی هستند که در بازه‌ی زمانی فشرده‌ صدها، و در مواردی هزاران درخواست را بررسی می‌کنند. توجه به این نکته‌ی به‌خصوص در نحوه‌ی طراحی پورتفولیو بسیار مهم و حیاتی است. توصیه می‌شود این بسته در عین آراسته و چشم‌گیر بودن، تا حد امکان ساده باشد و به گونه‌ای طراحی شود که هیئت­ بررسی را در سریع­ترین زمان به نتیجه برساند. بهتر است فرد پیش از ارسال درخواست، فایل‌ها را با یکی از دوستان خود بررسی کند و از باز شدن لینک و فایل در کامپیوتری غیر از کامپیوتر شخصی خود مطمئن شود.

بیانیه‌ی هنری[14](استیتمنت)
مهم است بار دیگر هنرمند در هنگام نوشتن بیانیه‌، موقعیت خواننده را تصور کند و در نظر داشته باشد که به‌ندرت پیش می‌آید شخصی بیانیه‌ی هنری را بدون اینکه آثار و رزومه‌ی او در قدم اول برایش جالب بوده باشد، بخواند. به بیان دیگر، خواننده‌ی نهایی پس از علاقه‌مندی نسبی به پرکتیس[15]هنرمند قرار است با نگاه به بیانیه،‌ از چیستی و چراییِ آن‌چه او می‌خواهد در روند هنری خود انجام دهد درک بهتری پیدا کند. همان‌گونه که در جریان دیدار اول با شخصی که تنها چند تصویر از او دیده‌اید ممکن است خودبزرگ‌بینی و تعریف بیش‌ از اندازه‌ی فرد از خود، نکته‌ای منفی برای آشنایی بیشتر به حساب بیاید، تعریف بیش از اندازه از افتخارات و پیچیدگی‌های زبانی و فلسفی در این بخش نیز می‌تواند تاثیری معکوس در ذهنیت خواننده ایجاد کند. در نتیجه، هنرمند باید در بیانیه‌ی خود به ساده‌ترین شکل ممکن، صادقانه و دور از اغراق به توصیف چیزی بپردازد که امیدوار است با هنر خود آن را محقق کرده، نشان دهد یا بیان کند. همچنین اگر روش یا موضوعی منحصربه‌فرد یا مهم در مورد فرایند کاری[16]هنرمند وجود دارد، صحبت از آن در بخشی از بیانیه خالی از لطف نیست.
فراموش نکنیم که بیانیه‌ از معدود فرصت‌هایی است که در آن هنرمند می‌تواند از دیدگاه اول‌شخص توصیفی از کار خود ارائه دهد، به موضوعاتی که در نگاه اول در تصاویر دیده نمی‌شوند اشاره کند و دیگران را در مورد روند هنری خود «آموزش» دهد. به این ترتیب، یک بیانیه‌ی مؤثر اساساً نسخه‌ای مختصر و مکتوب از گفت‌وگویی فرضی است که ممکن است هنرمند مثلاً طی یک استودیوویزیت[17]با کسی داشته باشد. اگر محل تولد، زندگی یا آثار فرد دیگری در روند کاری او تأثیر مشخصی داشته می‌تواند در مورد این اثرگذاری صحبت کند. منابع الهام و نحوه‌ی شکل‌گیری ایده‌های اولیه هم نکاتی هستند که ضمن آشنا کردن مخاطب با شخصیت و طرز فکر هنرمند، مقدمه‌ی خوبی برای ورود به دنیای پیچیده‌ی آثار هنری او فراهم می‌کنند. اگر نکته‌ی مهمی در انتخاب اندازه‌ی آثار و یا متریال[18]به‌کاررفته وجود دارد بهتر است به آن اشاره شود. به همین ترتیب اگر ایده‌ی مشخصی برای ارائه‌ی نهایی آثار وجود دارد، می‌تواند در بیانیه از آن صحبت کند. مهم این است که در نهایت با خواندن بیانیه روایتی یک‌دست و روان از روند شکل‌گیری آثار پیش چشم مخاطب قرار بگیرد.
نوشتن بیانیه‌ در اغلب موارد پروسه‌ای طولانی و، صادقانه بگوییم، دردناک است. به تعویق انداختن این پروسه به موقعیتی که در آن فرصت کافی برای به نتیجه رسیدن وجود ندارد آن را دردناک‌تر نیز خواهد کرد. به هنرمندان توصیه می‌شود کار بر روی بیانیه‌ی خود را هرچه زودتر شروع کنند و پس از مدتی به بازخوانی، و در صورت نیاز به بازنویسی آن بپردازند. بهتر است هر فرد بیانیه‌ای ثابت و کلی داشته باشد و در موقعیت‌های مختلف آن را بر حسب نیاز ویرایش، شخصی‌سازی و بازنویسی کند.
همان‌طور که روند کاری هر هنرمند به مرور زمان تغییر می‌کند و تکامل می‌یابد، طبیعی است که بیانه‌ی او نیز به به‌تدریج متفاوت و البته جامع‌تر شود. گاهی در زمان‌های وقفه میان پروژه‌ها و سردرگمی‌های اجرایی، مرور و ویرایش متن بیانیه می‌تواند تمرین خوبی برای باز‌تر کردن ذهن هنرمندان برای ادامه‌ی روند کاری‌شان باشد.

  1. Cover Letter
  2. Statement
  3. Motivation Lettet
  4. Site-specific
  5. Installation view
  6. Watermark
  7. Resolution
  8. Dots Per Inch
  9. Medium
  10. Editions
  11. Mixed media
  12. Example: 13.Artist Name, Flower (Gol) from the Playground series, oil on canvas, 120x80cm, 2022 (1401).
  13. PDF
  14. Artist Statement
  15. Practice
  16. Process
  17. Studio visit
  18. Material